Εκπαιδευτικές Δράσεις του Τμήματος Αρχαιολογίας και Ιστορικής Ερευνας Δήμου Αχαρνών κατά το σχολικό ετος 2013 - 2014

Θεωρώντας ότι η προστασία και η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι καθήκον και υποχρέωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ο Δήμος Αχαρνών δραστηριοποιείται σε εκπαιδευτικές δράσεις σε μια προσπάθεια να αναδειχθούν με ποικίλους τρόπους οι άρρηκτες σχέσεις που συνδέουν τον πολιτισμό, την εκπαίδευση και το περιβάλλον, φυσικό και ανθρωπογενές.
Σκοπός η  προβολή της τοπικής ιστορίας και το σύνολο των υλικών στοιχείων που συνθέτουν το διαχρονικό μνημειακό πλούτο των Αχαρνών από τους αρχαίους μέχρι τους νεότερους χρόνους. Πεποίθησή μας,  η ανάγκη αξιοποίησης των πολιτιστικών προϊόντων των Αχαρνών ως εργαλεία κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης, η προώθηση της έρευνας και η εκπαιδευτική τους αποτελεσματικότητα.
Για την επίτευξη των στόχων το Τμήμα Αρχαιολογίας και Ιστορικής Έρευνας του Δήμου Αχαρνών για δέκατη πέμπτη συνεχή χρονιά θα πραγματοποιήσει εκπαιδευτικές δράσεις κατά το σχολικό έτος 2013-2014 που στα πλαίσια της δια βίου μάθησης απευθύνεται όχι μόνο στους μαθητές αλλά και στους ενήλικες που θα ήθελαν να τις παρακολουθήσουν.

Σε όλα τα προγράμματα η ανάθεση ρόλων σε όλο το δυναμικό της τάξης εξασφαλίζει μια ενεργή και ενδιαφέρουσα διαδικασία τόσο για τους μικρότερους μαθητές όσο και για τους εφήβους, που συμμετέχουν με ενθουσιασμό. Με την πρόκληση της αυτενέργειας, τη βιωματική προσέγγιση, τη χρήση του θεατρικού παιχνιδιού, το παραμύθι, τη σωματική έκφραση και την εικαστική δημιουργία τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Δήμου Αχαρνών έχουν σκοπό να μεταβάλλουν την επίσκεψη στους χώρους πολιτισμικής αναφοράς  σε ευχάριστη εμπειρία.
Για όλα τα προγράμματα η Βιβλιοθήκη του Τμήματος δανείζει στα σχολεία των Αχαρνών βιβλιογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό που λειτουργεί ως εργαλείο στο γνωστικό πεδίο που έχει επιλεγεί. Οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί και μαθητές επίσης μπορούν να αναζητήσουν πληροφοριακό υλικό  για τα προγράμματα του Θολωτού και του Καραγκιόζη από το site του Δήμου (www.acharnes.gr).
1. Ο ΘΟΛΩΤΟΣ ΤΑΦΟΣ ΤΩΝ ΑΧΑΡΝΩΝ
Το πρόγραμμα που διεξάγεται από το 2000 με μεγάλη συμμετοχή και αμείωτο ενδιαφέρον των σχολείων όλης της Αττικής έχει ως σκοπό την ανάδειξη, προβολή και προστασία του σημαντικού αυτού μνημείου που χρονολογείται στην μυκηναϊκή εποχή (14ος -13ος αι. π.Χ.) και αποτελεί μάρτυρα της μακραίωνης και σπουδαίας ιστορίας των Αχαρνών.
Οι δραστηριότητες οργανώνονται σε τρία στάδια: μέσα στην τάξη πριν την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο, κατά τη διάρκειά της και κατόπιν αυτής.
Στην πρώτη φάση οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να λάβουν το έντυπο υλικό με τίτλο «Σαν Παραμύθι, το Τραγούδι της Λύρας» έκδοση του Δήμου Αχαρνών, τουλάχιστον 20 μέρες πριν τη διεξαγωγή του προγράμματος. Στο βιβλίο η λύρα (το σημαντικότερο εύρημα του ταφικού θαλάμου) ζωντανεύει από τις προθήκες του Εθνικού Μουσείου και αφηγείται την ιστορία του φανταστικού άρχοντα Δημόδοκου και της οικογένειάς του. Ο ήρωας της ιστορίας, που πήρε σάρκα και οστά από τους ίδιους τους μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, είναι ποιητής, ευσεβής, ευγενής, γενναίος, δίκαιος  με τους υπηκόους του και καλός πατέρας. πράγματα που ζητούν πάντα τα παιδιά σε όλες τις εποχές και σε όλες τις χώρες από αυτούς που άρχουν.
Στη δεύτερη φάση σ’ ένα ευχάριστα διαμορφωμένο περιβάλλον δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο οι μαθητές συνδυάζοντας την επιστημονική πληροφορία – θεματικά οργανωμένη – με τη βιωματική προσέγγιση γνωρίζουν τη Μυκηναϊκή Εποχή στην οποία ανήκει ο θολωτός τάφος με τη χρήση πλούσιου εποπτικού υλικού, όπως εκπαιδευτικοί πίνακες, μουσειοσκευή, διαφάνειες αρχαίων ευρημάτων και προβολή σχετικών  βίντεο.
Μετά από ένα σύντομο διάλειμμα ακολουθεί ξενάγηση στο μνημείο από τους μουσειοπαιδαγωγούς με έμφαση στην ανασκαφή του μνημείου, τον τρόπο κατασκευής του, τη χρήση του θαλάμου ως ταφικού χώρου στα μυκηναϊκά χρόνια και τη χρήση του δρόμου ως χώρος λατρείας νεκρών ηρώων από τη γεωμετρική έως την κλασική εποχή. Με βάση τα στοιχεία που αναφέρονται στην ξενάγηση ακολουθεί δραματοποίηση από τους μαθητές (θεατρικός αυτοσχεδιασμός) που ως συγγενείς και φίλοι του νεκρού άρχοντα αναπαριστούν την κτέριση, το θρήνο, το νεκρόδειπνο και τη διαχρονική χρήση του δρόμου του τάφου έως τα χρόνια του πελοποννησιακού πολέμου και τη λεηλασία των Αχαρνών από τους Λακεδαιμόνιους (Αρχιδάμειος πόλεμος).
Ημέρα Λειτουργίας: Τρίτη,  Πέμπτη.
Ανώτατο σύνολο συμμετεχόντων μαθητών: 25-30
Χρόνος διεξαγωγής: Νοέμβριος – Ιούνιος
Προτεινόμενες τάξεις: Δ  Δημοτικού, Α Γυμνάσιου
Χώρος διεξαγωγής: Τμήμα Αρχαιολογίας & Ιστορικής Έρευνας των Αχαρνών, (Φιλαδελφείας 217, 5η Στάση Κόκκινου Μύλου), Αρχαιολογικός Χώρος. Λεωφορειακή Γραμμή Γ9 με τερματική στάση στη Χαλκοκονδύλη.

2. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΧΑΡΝΩΝ
Με  αφορμή τα αντικείμενα της Συλλογής από τα προϊστορικά έως και τα βυζαντινά χρόνια, επιτύμβια μνημεία και αγγεία ταφικής χρήσης καθώς και τα ανασκαφικά δεδομένα που μαρτυρούν δημόσια έργα όπως το θέατρο, τα ιερά, το πλήθος των επιγραφών με ονόματα Αχαρνέων που συμμετείχαν στη πολιτική ζωή της Αθήνας, οι μαθητές ιχνηλατούν το δημόσιο και ιδιωτικό βίο καθώς και τη λατρεία των Αχαρνέων (Αθηναίων πολιτών) μέσα από δύο προγράμματα:
Α) «ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ ΣΤΙΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΑΧΑΡΝΕΣ – Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ».
Ως εποπτικό υλικό χρησιμοποιούνται αντίγραφα γλυπτών των δώδεκα θεών και σε πλαστικοποιημένες εικόνες αναπαραστάσεις τους μέσα από έργα τέχνης. Μετά το  διδακτικό  μέρος του προγράμματος (γνωριμία με τους θεούς και τους μύθους)  με αφορμή τη λατρεία του Ηρακλή στις Αχαρνές και τη μύηση του ήρωα στα Ελευσίνια μυστήρια πριν την κάθοδό του στον Αδη,  ακολουθεί θεατρικό δρώμενο με τίτλο «Η αρπαγή της Περσεφόνης». Στην θεατρική μουσική αναπαράσταση πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν τα ίδια τα παιδιά που μεταμφιεσμένα αναπαριστούν την αρπαγή της Κόρης και τις συνέπειες της στη φύση καθοδηγούμενα από τη κούκλα – γιαγιά αφηγήτρια (εμψύχωση αντικειμένου) -  γίνονται θεοί, θεές νύμφες.
Ημέρα Λειτουργίας: Τετάρτη
Ανώτατο σύνολο συμμετεχόντων μαθητών: 25-30
Προτεινόμενες τάξεις: Γ, Δ Δημοτικού
Χρόνος διεξαγωγής: Φεβρουάριος – Μάρτιος - Απρίλιος
Χώρος διεξαγωγής: Αρχαιολογική Συλλογή Αχαρνών (Φιλαδελφείας 76)
Λεωφορειακή Γραμμή Γ9 με τερματική στάση στη Χαλκοκονδύλη.
Β) ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ:
Η δεύτερη θεματική ενότητα, με αφορμή τα αντικείμενα της αρχαιολογικής συλλογής και τα αρχαιολογικά δεδομένα, αναφέρεται  στο παιδί κατά την αρχαιότητα από τη γέννηση έως την ενηλικίωση, με έμφαση στο παιχνίδι και  την εκπαίδευσή του. Ως μουσειοσκευή στο χώρο του μουσείου για βιωματική προσέγγιση χρησιμοποιούνται αντίγραφα παιχνιδιών γνωστά από την αρχαιολογική σκαπάνη και την αρχαία εικονογραφία σε αγγεία και γλυπτά. Στο τέλος τα παιδιά παίζουν παιχνίδια που διατηρούνται έως τις μέρες μας.
Ημέρα Λειτουργίας: Τετάρτη
Ανώτατο σύνολο συμμετεχόντων μαθητών: 25-30
Προτεινόμενες τάξεις: Γ, Δ, Ε, ΣΤ Δημοτικού, Α Γυμνάσιου
Χρόνος διεξαγωγής: Απρίλιος – Μάιος - Ιούνιος
Χώρος διεξαγωγής: Αρχαιολογική Συλλογή Αχαρνών (Φιλαδελφείας 76) Στάση 10η. Λεωφορειακή Γραμμή Γ9 με τερματική στάση στη Χαλκοκονδύλη.

3. ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Για τους παιδαγωγούς της προσχολικής αγωγής των παιδικών σταθμών και των Νηπιαγωγείων του Δήμου Αχαρνών θα πραγματοποιηθούν σεμινάρια διάρκειας έξι ωρών (σε τρεις συναντήσεις) με θέμα: …  «Τα παιδία παίζει: από την πλαγγόνα των αρχαίων και την κουτσούνα της γιαγιάς στη Barbie  της μαμάς».
Το σεμινάριο φιλοδοξεί να βοηθήσει τους παιδαγωγούς να προσεγγίσουν το παιχνίδι ως αντικείμενο και ως δραστηριότητα μέσα στην διαχρονία με έμφαση σε παιχνίδια που διατηρούνται έως σήμερα με σκοπό την υλοποίηση σχετικού project στο χώρο τους.
Το σεμινάριο θα περιλαμβάνει:
προβολή power point με θέμα: το παιχνίδι στην διαχρονία με έμφαση στην αρχαιότητα
Προτεινόμενη μεθοδολογία διδασκαλίας
Βιωματικό θεατρικό εργαστήρι με αντίγραφα παιχνιδιών από την αρχαιότητα
Εικαστικό εργαστήρι κατασκευής πήλινης κούκλας
Συζήτηση – Ανταλλαγή απόψεων
Οι παιδικοί σταθμοί και τα νηπιαγωγεία που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα θα δανείζονται για δύο εβδομάδες «μουσειοβαλίτσα» με αντίγραφα παιχνιδιών της αρχαιότητας.
Παράλληλα εάν το επιθυμούν  θα πραγματοποιείται το σχετικό πρόγραμμα στην Αρχαιολογική Συλλογή  Αχαρνών από μουσειοπαιδαγωγό του Τμήματος Αρχαιολογίας.

4. ΠΡΟΒΟΛΗ ΒΙΝΤΕΟΤΑΙΝΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΕΙΑ
Προβολή της ταινίας «Witness the past. Education program on illicit trainining of antiquties για την ευαισθητοποίηση των μαθητών στο θέμα της κλοπής αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ανώτατο σύνολο συμμετεχόντων μαθητών: 25-30
Προτεινόμενες τάξεις: Όλες οι τάξεις Δημοτικού.
Χρόνος διεξαγωγής: Καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους.
Χώρος διεξαγωγής: Τμήμα Αρχαιολογίας & Ιστορικής Έρευνας των Αχαρνών, (Φιλαδελφείας 217, 5η Στάση Κόκκινου Μύλου), Αρχαιολογικός Χώρος. Λεωφορειακή Γραμμή Γ9 με τερματική στάση στη Χαλκοκονδύλη.

5. ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2013
Στα πλαίσια εξωστρέφειας και κοινωνικής προσφοράς στη δύσκολη οικονομική περίοδο που βιώνει η ελληνική οικογένεια, το Τμήμα Αρχαιολογίας & Ιστορικής Έρευνας για δεύτερη χρονιά θα υλοποιήσει χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις που απευθύνονται στους μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και στους ενήλικες που θα ήθελαν να τις παρακολουθήσουν.
Οι χριστουγεννιάτικες αυτές εκδηλώσεις θα υλοποιηθούν στο χώρο του Τμήματος, στην Αρχαιολογική Συλλογή και στο Λαογραφικό Μουσείο και θα περιλαμβάνουν παραστάσεις Θεάτρου Σκιών, Κουκλοθέατρου, εκπαιδευτικά προγράμματα, προβολές ταινιών, κατασκευή χριστουγεννιάτικων στολιδιών με απλά και οικονομικά υλικά, αφηγήσεις παραμυθιών με δραματοποίηση.
Οι εκπαιδευτικές δράσεις που θα υλοποιηθούν είναι:
Α) Με αφορμή τις λαϊκές παραδόσεις για τους Καλικάντζαρους, τα ήθη και τα έθιμα του Δωδεκαημέρου τα παιδιά παρακολουθούν το πρόγραμμα «Ο καλικάντζαρος Ξεναιτέτος υιός Μανδρακούκου το γένος Κωλοβελόνη αναζητεί το γενεαλογικό του δέντρο στην Αρχαιολογική Συλλογή Αχαρνών». Οι μαθητές μέσα από την αφήγηση της γιαγιάς- κούκλας, κυράς Καλή, γίνονται οι ίδιοι βοηθοί του μικρού καλικάντζαρου που ψάχνει απεγνωσμένα να βρει τις ρίζες του και το δικό του γενεαλογικό δέντρο. Οδηγός τους τα ελληνικά κάλαντα που  αγαπά αυτός ο τόσο αλλιώτικος καλικάντζαρος.
Β) Στο Λαογραφικό Μουσείο Αχαρνών θα πραγματοποιηθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Να τα πούμε; Ήθη και Έθιμα του Δωδεκαημέρου. Ένα ταξίδι στο χρόνο και στο χώρο.» Οι μαθητές τραγουδούν τα κάλαντα, μαθαίνουν τα ιδιαίτερα έθιμα της περιοχής κατά τις ημέρες των γιορτών και αναπαριστούν το έθιμο του ποδαρικού και το τάισμα της βρύσης στη πλατεία των Αχαρνών  Κάραβος.
Ανώτατο σύνολο συμμετεχόντων μαθητών: 30
Προτεινόμενες τάξεις: Όλες οι τάξεις του Δημοτικού
Χρόνος διεξαγωγής: 25 Νοεμβρίου έως 20 Δεκεμβρίου
Χώρος διεξαγωγής: Βιβλιοθήκη του τμήματος Αρχαιολογίας & Ιστορικής Αρχαιολογική Συλλογή, Λαογραφικό Μουσείο
Το αναλυτικό πρόγραμμα των Χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Δήμου.
Πεποίθηση μας είναι ότι γνωρίζοντας την ιστορία του τόπου μειώνεται η αδιαφορία του πολίτη απέναντι στην πολιτιστική κληρονομιά που ενίοτε καταλήγει σε βανδαλισμούς, καταστροφή του περιβάλλοντος. Φιλοδοξούμε επίσης τα προγράμματα να σταθούν αφορμή ενεργητικής συμμετοχής των μαθητών που δεν κατάγονται από τις Αχαρνές αλλά από άλλα μέρη της Ελλάδας όπως επίσης και των μαθητών που προέρχονται από άλλες χώρες (κυρίως βαλκανικές) και να αναζητήσουν τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στους τόπους καταγωγής και του τόπου διαμονής τους όπως έχουν καταγραφεί σε πολλές ανθρωπολογικές, εθνολογικές και λαογραφικές μελέτες.

Προσθέστε το σχόλιό σας…. την άποψή σας …