Ανασκαφικές έρευνες της ΚΑ’ ΕΠΚΑ στην Αντίπαρο



Δίχρωμη μαστοπρόχους.
Από το Αγριόκαστρο
Αντιπάρου

Η Αντίπαρος αποτελεί ένα από τα λιγότερο ερευνημένα αρχαιολογικά νησιά των Κυκλάδων. Ό,τι γνωρίζουμε, εκτός από τις έρευνες στο περίφημο σπήλαιο, προέρχεται από τις λαθρανασκαφές του Τh. Bent τον 19ο αι. π.Χ., καθώς και από περιορισμένες επιφανειακές έρευνες ξένων κυρίως ερευνητών. Η μόνη αρχαιολογική ανασκαφή που είχε πραγματοποιηθεί στο νησί οφειλόταν στον Χρ. Τσούντα ο οποίος, στα τέλη του 19ου αι. π.Χ., ανέσκαψε πρωτοκυκλαδικό νεκροταφείο στη θέση Κρασάδες, στην περιοχή του Αγ. Γεωργίου.
Για το λόγο αυτό έχουν ιδιαίτερη σημασία οι ανασκαφικές έρευνες που πραγματοποιεί η ΚΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων τα τελευταία δύο χρόνια και οι οποίες, όπως έδειξε και η συντήρηση των ευρημάτων, έφεραν στο φως σημαντικά στοιχεία τόσο για την αρχαία ιστορία και την τοπογραφία του νησιού κατά τους προϊστορικούς και τους ιστορικούς χρόνους όσο και για την κυκλαδική αρχαιoλογία γενικότερα.
Οι ανασκαφικές έρευνες της ΚΑ΄ΕΠΚΑ στην Αντίπαρο πραγματοποιούνται από την αρχαιολόγο της Εφορείας Δρ Ζ. Παπαδοπούλου.
 α. Θέση Αγριόκαστρο. Σε ακρωτήριο στα βόρεια του Σιφνέϊκου Γιαλού, στο ΒΔ άκρο του νησιού, απέναντι από τη νησίδα Κάτω Φυρό, εκτείνονται τα κατάλοιπα της αρχαίας πόλης του Αγριόκαστρου, που όπως δείχνει η κεραμεική, ήκμασε κατά την ύστερη ΜΚ και την ΥΚ Ι περίοδο, στο τέλος δηλαδή του πρώτου μισού της δεύτερης χιλιετίας π.Χ..


Γεφυρόστομος σκύφος.
Από το Αγριόκαστρο
Αντιπάρου

 Το Αγριόκαστρο φαίνεται να είναι μια σημαντική προϊστορική πόλη των Κυκλάδων, αντίστοιχη με το Ακρωτήρι της Θήρας, τη Φυλακωπή της Μήλου και την Αγία Ειρήνη της Κέας, Λίγο νοτιοδυτικότερα του οικισμού  βρίσκεται το νεκροταφείο της πόλης, στο οποίο διενεργήθηκε σωστική ανασκαφή.
Αποκαλύφθηκαν διαταραγμένες ταφές, δύο αδιατάρακτοι κυκλοτερείς τάφοι, καθώς και δύο ταφικά κτίσματα.
Στα ευρήματα της ανασκαφής που συντηρήθηκαν πρόσφατα περιλαμβάνονται  χαρακτηριστικά αγγεία κυκλαδικής παράδοσης (ανάμεσα στα οποία και δίχρωμες μαστοπρόχοι, ορισμένες εκ των οποίων διακοσμούνται με τα χαρακτηριστικά πτηνά με το ερυθρό κυκλικό σώμα που είναι γνωστά από τη θηραϊκή και μηλιακή κεραμική) καθώς και εγχώρια αγγεία που μιμούνται μινωϊκούς τύπους (όπως καρποδόχες μικρού μεγέθους, ρυτό σε σχήμα καρποδόχης και γεφυρόστομοι σκύφοι).
Στα σημαντικά ευρήματα περιλαμβάνονται χάλκινο εγχειρίδιο και μαρμάρινο επίμηλο ξίφους.
Το νεκροταφείο του Αγριόκαστρου είναι από τα ελάχιστα αυτής της περιόδου που έχουν ανασκαφεί στον αιγιακό χώρο, και τα ευρήματά του είναι συγκριτικά ιδιαίτερα πλούσια.
β. Θέση Αγ. Κυριακή. Μια δεύτερη ανασκαφική έρευνα που ολοκληρώθηκε πρόσφατα πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Αγ. Κυριακής στην ανατολική πλευρά της Αντιπάρου.
Στην ανασκαφή βρέθηκαν κτηριακά κατάλοιπα που βάσει των ευρημάτων μπορούν να συνδεθούν με κεραμικά εργαστήρια που προμήθευαν με αμφορείς τις οινοπαραγωγικές μονάδες που υπήρχαν στην περιοχή κατά τους ελληνιστικούς χρόνους.


Θυμιατήριο.
Από το Αγριόκαστρο
Αντιπάρου

 Βρέθηκε πολύ μεγάλη ποσότητα οστράκων αμφορέων κρασιού ελληνιστικών κυρίως χρόνων. Στην κεραμική συμπεριλαμβάνονται λαβές αμφορέων με τις σφραγίδες ΠΑΡΙΩΝ, ΓΟΡΓΟΥ και ΚΛΕΩΝΟ<Σ>. Με μια πρώτη εκτίμηση, στο εργαστήριο της Αγ. Κυριακής παράγονταν τουλάχιστον τρεις διαφορετικοί τύποι αμφορέων κρασιού.
Επίσης βρέθηκαν αρκετά τμήματα κεραμίδων, πίθων που χρονολογούνται στους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους, ενώ επίσης αξίζει να αναφερθεί και η εύρεση λίγων οστράκων λεπτών αγγείων με γραπτή διακόσμηση αρχαϊκών χρόνων.
Βρέθηκαν ακόμη λίγα υφαντικά βάρη καθώς και πυραμιδοειδή αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στους κεραμικούς κλιβάνους για τη στήριξη των αμφορέων.
Η εύρεση σφραγίδων με το εθνικό ΠΑΡΙΩΝ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς αποδεικνύει την οικονομική, πιθανότατα και πολιτική, εξάρτηση της Αντιπάρου από την γειτονική Πάρο.
Τα δύο ανθρωπωνύμια που σταθερά επαναλαμβάνονται στις σφραγίδες των  αμφορέων κρασιού της Αγ. Κυριακής μπορεί να συνδέονται είτε με τον ιδιοκτήτη του κεραμικού εργαστηρίου είτε με τον οινοπαραγωγό.



Τμήμα αμφορέα κρασιού με ενσφράγιστη λαβή (Γόργου). Από την Αγ. Κυριακή Αντιπάρου.